ERMENİSTAN’IN İSTİKLALİ  İÇİN  YAPILAN  İLK  TEŞEBBÜSLER

Ermeni  Devleti’nin   yeniden  kurulması   ve  istiklaline  kavuşması  için  yapılan  ilk  teşebbüsün  İsrel  Ori  adındaki  Karabağlı   bir  Ermeni  din  adamı  tarafından   yapıldığını  görmekteyiz.Türkler’in,  1683  yılında  Viyana  önlerinde   bozguna  uğraması   bütün  Hıristiyan  aleminde  olduğu  gibi,  Omsalı  idaresinde  yaşayan   bazı  Hıristiyan  ileri  gelenlerde  de  çeşitli  ümit  ve   düşünceler   uyandırmıştı.Bu  gelişmeden   etkilenen  kişilerden  biri  de İsrel  Ori    idi.1698-1711  yılları  arasında Fransa,  İngiltere,  Almanya,  ve  Rusya’yı  dolaşan   ve Ermenistan’ı   kurtarmak  için   bir  Haçlı  seferi  düzenlemeye  çalışan  İsrel  Ori ,  bu  teşebbüsünde   bütün  gayretlerine  rağmen muvaffak  olamamıştı.Fakat, İsrel  Ori’nin   Rus  Çar’ı  Petro’ya (1683-1725)   Kafkaslar  ve  bilhassa  iki  Hıristiyan  topluluk  olan  Ermeniler  ve  Gürcüler  hakkında  verdiği  bilgiler,  Ruslar’ın  dikkatini   bu  bölgeye  çekmeye  yetmişti.

Mehmet SARAY:Ermenistan  Yol  Ayrımında Kafkas  Araştırmaları  Dergisi S.7 Sayı:II  İstanbul  1996