Osmanlı İmparatorluğu’nda Almanya etkisi 19. yüzyılın son çeyreğini ve 20.yüzyılın ilk yirmi yılını kaplar.
Bu çalışmaya başlarken bizim arşivlerimizin yanında Avrupa devletlerinin arşivlerini kullanmak gibi yöntemsel bir hedef; itiraf etmeliyim, bana konunun içeriğinden daha cazip görünmüştü. O zaman Türkiye tarihinin bazı safhalarını yabancı arşiv kaynaklarını kullanarak yazmak henüz yaygın bir yöntem değildi. Konu üzerinde çalışmaya başlayınca 19. yüzyıl tarihinin çekiciliğini keşfettim.
Günümüzün Türkiye tarihi için Almanya’nın ve Almanya tarihi için de Türkiye’nin önemi açıktır. Bu ilişkiler basit diplomatik, hattâ askerî ilişkilerin daha ötesine uzanır. Alman sanayi ve ideolojisi Osmanlı İmparatorluğu’yla kurulan ittifaka dayanmış, Türk modernleşmesi de bilhassa askerî alanda Alman modelini tercih etmiştir. Aslında bu ilişkilerin yoğun incelenmesi gerekir. Ne yazık ki hâlâ araştırmalarda bir yoğunlaşma gözleyemiyoruz. Hâlbuki 19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu kalıntıları itibariyle elan yaşıyor. Bu yaşamsal devamlılığın okuyucuya da ilginç geleceğini düşünüyorum.
*Kitabı okudukça aslında Osmanlı toprakları üzerinde sadece Almanların değil birçok milletin sahip olma isteğine karşı alınmaya çalışılan bir dizi önlemleri de görüyoruz.Ve belki de Almanlar ile savaşa girme zorunluluğumuzu daha iyi anlayabiliyoruz.Öncesinde İngiltere ve Fransa'nın ittifak tekliflerimize hayır cevabı vermesi Almanlara yönelmemizi zorunlu kılmıştır.
*Alman dış ticaretinin Osmanlı pazarlarına yönelik şirketleşmesi ancak 1880'lerden sonra görülmektedir.1880'lerde Yakındoğu'da faaliyete geçen Deutsche Handelsverein'ın (Alman Ticaret Birliği) bir müddet sonra ortadan çekildiği görüldü.Anlaşılan Alman Ticaret sermayesi ve yatırımları örgütlü olarak Osmanlı ülkelerinde faaliyete geçebilmek için büyük demiryolu yatırımlarını,gemicilik faaliyetinin gelişmesini ve Alman bankacılığının ciddi desteğini bekliyordu.
Sayfa:56/57
*1881-1914 arasında gerek Osmanlı borçlarındaki hisseleri ve gerekse doğrudan yatırımları itibariyle,Osmanlı İmparatorluğu'nda Fransız,Alman,Belçika sermayesi artış göstermektedir.Nitekim başlıca yatırımın ve alacaklı devletlerin Osmanlı borçlarındaki oranı bu dönemde söyle bir gelişme göstermektedir.
1881 % 1890% 1898% 1914%
Fransa 34,3 37,6 52,2 53,0
Britanya 33,2 23,1 17,9 14,0
Almanya 7,5 11,7 15,0 21,0
Sayfa 69
*Sanayi teknolojisi hızla gelişiyordu.1900'de Alman endüstrisi temelde üretim araçları üreten bir endüstri haline geldi.1882'de tüm Alman endüstrisinin makine kapisitesi 1.220.000 beyirgücü iken,1890'da bu kapasite iki misline ve 1907'de 5.190.000 beyirgücüne ulaştı.
Sayfa 37
OSMANLI İMPARATORLUĞU'NDA ALMAN NÜFUZU
İLBER ORTAYLI
TİMAŞ YAYINLARI 2014
13. BASKI
240 SAYFA
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Kopmuşuz bizler o öz varlık olan manzaradan
Bahseder gerçi duyanlar o onulmaz yaradan.
Derler ki: İnsanda derin bir yaradır köksüzlük
Budur âlemde hudutsuz ve hazin öksüzlük. (Y. Kemal Beyatlı)