ÖN TÜRKLER - ANADOLU TÜRKLÜĞÜ - KİMMERLER

                      Kimmerler

Kimmerler, Ural-Altay kökenli bozkır göçebelerinin batı koluna mensupturlar. Eski Çağ’daki Türk Kültür Tarihi’nin ilk temsilcilerindendir.

Arkeolojik bulgulardan elde edilen bilgiler, onların ilk Türk devletlerinden biri olduğunu ortaya koymaktadır (13).

M.Ö. II bin yıl başlarından itibaren M.Ö. 8.yüzyıla kadar merkezi Kırım olmak üzere Karadeniz’in kuzeyinde yaşamışlardır (14).

Frig Devleti’ni yıkan Kimmerler, batı yönde Lidya Devleti’nin sınırına yaklaşırlar. Daha sonra İç Anadolu’da bir bozkır devleti kurarlar. Oradan Karadeniz sahillerine ulaşırlar (15).

Amasya Gümüşhacıköy’ün eski ismi olan Kımeri, büyük bir ihtimalle Kimmerlerin mirasıdır. Sinop ve çevresinin onlar tarafından ele geçirilmesi antik kaynaklarda anlatılmaktadır (16).

Kimmerler, Karadeniz Bölgesi’nde doğuda Trabzon, batıda Karadeniz Ereğlisi’ne kadar yayılırlar (17).

Kimmerlerin Karadeniz Bölgesi’ndeki varlığını kesin olarak ortaya koyan enönemli delillerden birisi, arkeolojik araştırmalardır. Ünye’de bulunan bir gümüşkap M.Ö. VI. yüzyılın sonunu işaret etmekte ve Kimmer sanatının son eserlerinden biri olarak nitelendirilmektedir (18).

Strabon’a göre Trabzon yakınlarında Kimmerius / Kimmerius Dağıbulunmaktadır. Kimmerius / Kimmerius Dağı daha sonra Ağırmış Dağı adını almıştır (19).

Arisn’e bağlı Kuzgurcuk köyünün eski ismi Korgen‘dir (20).

XIV. yüzyılda Canik sancağına bağlı Satılmış kazasında Korgan isimli (günümüzde Ordu iline bağlı Korgan ilçesi) bir köy bulunmaktadır (21).

Korgan, Türk devlet hayatında önemli kişilerin mezarına denmektedir. Kelimenin aslı korugan (koru-gan) dır. Ölüleri korumasından dolayı bu ismi almıştır. İlk kez Kimmerler tarafından yapılmıştır.Gelenek daha sonraki Türkler tarafından sürdürülmüştür.

Herodotos’tan öğrendiğimize göre, Terme çevresinde Amazonlar yaşamaktadır. Efsanelere de konu olan erkeksiz savaşçı kadınlar (22),

Kimmerler olduğu artık bilinen bir gerçektir (23).

Kimmer ve Sakalarla ilgili önemli ve ayrıntılı bilgiler,Atinalı Ksenophon’un (M.Ö.430-355) Anabasis (M.Ö. 400-401) adlı eserinde yer almaktadır(32).

Prof. Dr. Necati DEMİR

13 M. Taner Tarhan, “Kimmerler veİskitler”, Türkler Ansiklopedisi, C. 1, Ankara 2002, s. 597.
14 Adülhaluk Çay-İlhami Durmuş, “İskitler”, Türkler Ansiklopedisi,, C. 1, Ankara 2002, s. 578.
15 L. N. Gumilëv, agy.
16 Sinop’ta bulunan eski tersanenin giriş kapısında tespit ettiğimiz ve M.Ö. iki bin ile bin yılları arasında nakşedildiğini tahmin ettiğimiz
Türk karakterli petrogliflerin kaynağının Kimmerler olduğunu düşünmekteyiz. Çözümleri ve ayrıntılı bilgi bu yazı dizisinde verilecektir.
17 Geniş bilgi için bk. Tarhan, agm; aynı yazar, “Eskiçağda Kimmerler Problemi”, VIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 1976, s. 355-369.
18 E. Akurgel, Orient et Occident, Paris 1969; Özsait, agm, s. 37
19 Tarhan, agy.
20 Bölge ağızlarındaki düzensiz ünlü incelmesi ve kalınlaşmasının bir sonucu olarak korgar, korgen biçimine değişmiş olmalıdır.
21 Mehmet Öz, Canik Sancağı, TTK yay., Ankara 1999, s. 196.
22 Kadın savaşçılar olan Amazonlar konusu, tarih bilimcileri çok meşgul etmiştir. Bu konunun kaynağı da galiba kaya üzeri resim ve
figürlerdir. Amazonlar ile ilgili ayrıntılı bilgi, bu yazı dizisinde verilecektir.
23 Tarhan, agy.
32  Kimmerlerve Sakalar’ın M.Ö. 2000′li yıllardan itibaren Anadolu’ya, dolayısıyla Karadeniz Bölgesi’ne gelip yerleştikleri anlaşılmaktadır.
Kimmer ve Sakalarla ilgili önemli ve ayrıntılı bilgiler, Atinalı Ksenophon’un(M.Ö. 430-355)Anabasis (M.Ö. 400-401) adlı eserinde yer
almaktadır (Ksenophon,Anabasis, (Çeviri:Hayrullah Örs), Maarif Matbaası,İstanbul 1944). M.Ö. VI. yüzyılda Aiskhylos, Karadeniz kıyılarındaki
Skythiaları (Sakaları) tanıtmaktadır (Prometheus Desmotes (Prometheus Bound), London 1956, s. 707-735).M.Ö. II. yüzyılda Polybios,
Historiae adlı eserinde Karadeniz kenarlarında Kimmer Boğazı’ndan ve İskit Yaylaları’ndan bahsetmektedir (Adem Işık, Antik Kaynaklarda
Karadeniz Bölgesi, TTK yay., Ankara 2001, s. 16-18).